Kumpipa’ Thukham

Kumpipa’ Thukham Lesson 6

Kumpi Darius, Medes leh Persia, in Babylon a zawh khit ciangin, Babylon ulian te khempeuh khat simloh that ma-ang khin hi. Tua pa pen Daniel hi a, amaan Pasian sawltak pa hi. Tua ma kum sawm sagih lai-in Judah pan in Babylon te in sal aa amat khat uh hi a, Kumpipa inn sungah om iin kumpipa thudot ahi hi. Daniel pen kumpi gam khempeuh in mipil mahmah pa ci aa atheih pa uh ahihi.” Daniel 5:12; 6:3

Kumpi Darius in Daniel nuntaakna khawi sak bek hi lo-in, “kumpi gam sung khempeuh uksak dingin geel lai hi.” Daniel 6:3. Medo-Persian ulian pawlkhat in Hebia sila khat pen amau te uk dingin Kumpipa in alapsang toh ciangin haza mahmah iin thangpaai mahmah uh hi.

Tua manin amau te in tha’ngsiah uh aa, ni 30 sunga kumpipa Darius simloh adangkhat peuhpeuh abia aom leh humpi kua sungah khiat theih nadingin Kumpipa in seal hong tup nading vaihawm sim uh hi (Daniel 6:7). Ahih hangin hih mite in, Daniel in a nuntaak sungin thunget khiam tuan hetlo dinga, pasian dang bia lo ding cih thukham (Paikhiatna 20:3) Pasian' thukham zuih dinga a khensatna ah kip takin om ding hi, cih zong athei uh hi.

A lamet mah bang un tua ulian te in, Daniel in a tawlet hong a Pasian kiang thu anget laitak atuak uh hi. Kumpipa Darius in hih thu atheih ciangin, hih alawmpa humpi kua sungah khiat nadingin a suaikai (signs) khakna pan, a hotkhiat theih nading lam tuamtuam hong zong hi. Ahih hangin a thukham kikhel kik thei nawn lo hi. Daniel Humpi kua sungah akikhiat ciangin, Daniel cihtakna a pahtawina iin Pasian in a vantungmi khat sawl iin humpi te kam te hum sak hi (Daniel 6:22).

Genkholhna in, ni nunung ciangin Pasian' mite in Daniel mah bangin kua kumpi thu mang dinga, kua thukham zui ding cih khensatna nei ding uh hi, ci hi.
1. Pasian thukham sawm te, akikhel thei or akipuahpha thei diam?

1. Pasian thukham sawm te, akikhel thei or akipuahpha thei diam?


Luke 16:17 Ahi zongin Thukham a neupen themno khat nangawn a maiman' ding sangin van leh lei a man'than' ding olzaw lai hi.

Late 89:34 Ka thuciamna siasak loin, ka kam pana paikhia thute ka khel kei ding hi.

Late 111:7, 8 Ama nasepnate __________ amah thumanin citak a, a thupiaknate muan'taak mahmah hi. 8A tawntungin tuate kip ngitnget a, thuman leh thutang tawh zuih ding ahi hi.

Malachi 3:6 “Kei, Topa ka hi a, lungsim a kheello mi ka hi hi. No Jakob suanlekhakte aw, a siacimit na hi nai kei uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian thukham khek theih ding hi ngeilo hi. Pasian akikhel ngei hetloh mah bangin athukham te zong kikhel thei ngeilo hi. Laisiangtho sungah thum vei leitung kumpi (Herod, Ahasuerus, leh Darius) te in thukham bawl iin khel kik nuam uha, ahih hangin khel kik theilo uh hi. Persian thukham zong khial a, ahoi diaidiai kumpipa thu zong kikhel theilo ahih leh bang dingin avanglian mahmah Pasian thukham kikhek thei mawk ding hiam? Suangpek tungah Ama khutme tawh a at hi-a, khek nuam mawk ding hiam? Anuai-a Pasian leh a thukham saikaakna en dih ni!

PASIAN IN: A THUKHAM IN:
Luke 18:19 . . . . . . . . . . . . HOIH . . . . . . . . .. . . . . Romans 7:12
Isaiah 5:16 . . . . . . . .. . . . SIANGTHO . . . . . . .. . . . . Romans 7:12
Thuhilhkikna 32:4. . . . . . . . . THUTANG . . . . . . . . . . . . Romans 7:12
Matthew 5:48 . . . . . . . . . . . HOIHKIM . . . . . . . . . . . . Late 19:7
1 John 4:8 . . . . . . . . . . . . ITNA . . . . . . . . .. . . . . Romans 13:10
Paikhiatna 9:27 . . . . . .. . . . AMAAN . . . . . . . . . . . . . Late 19:9
Thuhilhkikna 32:4 . . . . . .. . . THUMAAN . . . . . . . . . . . . Late 119:142, 151
1 John 3:3 . . . . . . . . . . . . SIANG . . . . . . . . . . . . . Late 19:8
John 4:24 . . . . . . . . . .. . . KHA . . . . . . . . . . . . . . Romans 7:14
Malachi 3:6 . . . . . . . . .. . . KIKHELTHEILO . . . . .. . . . . Matthew 5:18
Piancil 21:33. . . . . . . . . . . ATAWNTUNG . . . . . . . . . . . Late 111:7, 8

Thukham in Pasian zia leh tong kigelhna ahih manin kikhel theilo hi. Laisiangtho sungah Pasian leh a thukham kibangin gen hi. Thukham pen Pasian zia leh tong lai-a kigelh ahi hi. Pasian a kikhel ding sangin a thukham khel ding pen hitheilo zaw lai hi.

2. Laisiangtho tungtawnin mawhna in bang hiam?

2. Laisiangtho tungtawnin mawhna in bang hiam?


1 John 3:4. Mawhna i cih pen __________ palsatna ahih manin a mawh mi khempeuh __________ palsat ahi uh hi.

Romans 3:20. __________ in mihingte a mawhna kilangsak thei bek ahih manin __________ zuihna hangin kuamah in Pasian tawh kipawl theihna ngah zolo hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Thukham tungtawnin mawhna pan hong hon ding Honpa kisam ih hih lam kiphawk thei ih hih manin Dawimangpa’ in thukham mudah mahmah hi. Roman 4:15 “Thukham om kei leh mawhna aom kei hi.” Thukham in kuamah hong hon theilo hi, Pasian' kicinna leh mihingte mawhna hong lak bek hi.

3. 1 John 3:4 ii gen bang thukham hiam?

3. 1 John 3:4 ii gen bang thukham hiam?


Romans 7:7. Tua ahih leh Thukham mahmah pen a siahuai ahi hiam? A sia hilo hi. __________ bang hiam cih Thukham in hong theitel sak hi. Thukham in, “Hazatna lungsim nei kei in,” ci-in genlo hi leh, haza i cih bang ahi hiam, ci-in ka thei kei ding hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian' Thukham Sawm hi tua sungah, “Haza kei in”(Paikhiatna 31:18; 32:16) ci-in Pasian khutme tawh kigelh ahih manin mawhna hi cih ih thei hi. Thukham Sawm lakah khatpeuh akhial mi in daan thuak ding hicih ih thei hi. Tua manin Pasian thukham pen “zai” (Late 119:96) leh “hoihkim” (Late 19:7). “Mite zuih ding hi.” Thuhilhsia 12:13. Ih mawhna hangin ih lunghimawh leh Honpa ih zon hong kul ding hi. Mawhneite adinga Zeisu hong kisamsak thukham pen dawimangpa in muhdah phadeuh hi bang hanghiam cih leh Zeisu zuan leng Amah in hong hon iin hong maisak ding lam dawi in thei hi.

4. Zeisu in Thukham Sawm a zui hiam?

4. Zeisu in Thukham Sawm a zui hiam?


John 15:10. Ka Pa' hong __________ zui-in ama itna sungah ka om mah bangin note in zong ka thupiaknate na hong zuih uh leh ka itna sungah a om na hi ding uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Eite etteh dingin Zeisu in Thukham Sawm na zui takpi hi. (1 Peter 2:21).

5. Kua teng in mawhna nei hiam?

5. Kua teng in mawhna nei hiam?


Romans 3:23. Mi khempeuh mawh ciat uh a, a hong __________ Pasian tawh kigamla uh hi.

Dawnna:  ____________________

6. Mimawh te in bang thuak ding uh hiam?

6. Mimawh te in bang thuak ding uh hiam?


Romans 6:23. Bang hang hiam cih leh mawhna in thaman hong piak pen sihna hi a, ahi zongin i Topa Jesuh tawh i kipawl manin Pasian' hong piakkhong pen nuntak __________ ahi hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Thukham kikhek thei hi leh Zeisu singlamteh tungah hong sih kullo ding hi. Mawhneite tatkhiatna dingin Zeisu hong sih kul ahih manin thukham kikhel thei hetlo cihna hong kilang hi.

7. Mi pawlkhat te in Laisiangtho Thak hun ah Thukham Sawm kisam lo hi, ci uhi. Zeisu in hih thu bangci gen hiam?

7. Mi pawlkhat te in Laisiangtho Thak hun ah Thukham Sawm kisam lo hi, ci uhi. Zeisu in hih thu bangci gen hiam?


Matthew 19:17. Jesuh in, “Bang hangin bang hoih hiam cih thu hong dong na hi hiam? A hoih khat bek om hi. Nuntak tawntungna sungah na lutnop leh thukhamte na zui in,” ci-in a dawng hi.

John 14:15. Tua ciangin Jesuh in, “Kei na hong it uh leh ka thupiakte zong na zui ding uh hi.

Revelation 22:14. Khuapi __________ sungah a luttheihna ding leh nuntakna singgah a nektheihna dingun a puan uh a siangin a sawp mite, mi hampha ahi uh hi.

Revelation 14:12. Pasian' thupiakna zui-in Jesuh tungah a citak Pasian' mite-a' dingin thuakzawhna kisam hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian mite in thukham zui ding uhhi cih pen Laisiangtho Thak sungah kitel takin hong gen hi. Ih theih ciat mah bangin tu laitak iin hih leitungah buaina lianpi om hi, ahangin mi tampite in Pasian thukham zuih ding thupi sa nonlo uh hi. Laisiangtho in tuhun a genna ah, “Topa aw, na thu (law) kipalsat khin ahih ciangin na thukhen hun ding hita hi.” Late 119:126.

8. Koici bangin thukhamte kizui thei ding hiam?

8. Koici bangin thukhamte kizui thei ding hiam?


Philippians 4:13. Khrih in a hong piak vangliatna tawh hihte khempeuh nawkzawhna ding thahatna a nei ka hi hi.

Romans 8:3, 4. Mihingte thahatlo ihih manin Thukham in a hih zawhloh thute Pasian in a hihzo hi. Mawhna a beisak theihna dingin mihingte sunga om mawhna tungah thu a khenna-in ama Tapa hong sawl a, amah pen mihingte' mawhna lungsim mah a nei-in a hong pai hi. 4Eite' deihna __________ nungta loin Pasian' Kha Siangtho' deihna __________ a nungta eite sungah Thukham' deihna teng a kicin' theihna dingin Pasian in a Tapa a hong sawl ahi hi.

Philippians 1:6. Note sungah hih nasep hoih a hong pankhia Pasian in Jesuh Khrih hong paikik hun ciangdong, mi cingtaak na hihna dingun hong huh ding hi, ci-in teltakin ka thei hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Mi khat hong pianthak ciangin Zeisu in a Khasiangtho tungtawnin tua pa sungah lutin a lamdang iin tuapa in thuman nopna hong nei hi.

9. Thuciam lui in bang hi-a, bang hangin kiplo hiam?

9. Thuciam lui in bang hi-a, bang hangin kiplo hiam?


Thu Hilhkikna 4:13. Thupiak Sawmte ahi note' hih dinga hong thupiak ama __________ note' tungah hong gen a, amah in suangpeek nih tungah tuate a gelh hi.

Hebrews 8:8. Tua ahih manin Pasian in ama mite mawhsakna thu na gen a, “Topa in hih bangin ci hi: Israel mite leh Judah mite tawh __________ thak ka bawl ding hun hong tung ding hi.



Dawnna:  ____________________

10. Thuciam thak in bang thukham tungah kinga hiam?

10. Thuciam thak in bang thukham tungah kinga hiam?


Hebrews 8:10. Ahi zongin tu-in Israel mite tawh ka __________ hih bang ahi hi. Amaute sungah ka thukham ka guang ding a, amaute lungtang tungah gelhin, amaute' Pasian ka hi ding a, amaute pen keima mi ahi ding uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Thuciamna nam nihte-in Pasian leh mihingte kikal-a thukimna ahihi. Thuciam lui pen kiplo hi, ahangin mite in Pasian kiangah aciam uh ahihi.

Paikhiatna 24:7 Topa gensa khempeuh ka hih dinguh a, ka thumang dinguh hi.
Thuciamna thak ahihleh kip hi, banghang cih leh tua in Pasian thukham hi a lungtang sungah kigelh a Zeisu hong kamciamna ah kinga-in Ama’ a lamdang-vanglianna in nasem hi.

Hebrew 8:10 Ka thukham a lungsim sungvuah kaguang dinghi, alungtang satak tungvuah ka gelh dinghi.
Mihing pianzia pen kikhel thimthum a, tua manin Pasian deihna a nuam lam bek kizong hi. Phawk dingah thuciamna thak tawh a thukham a kibang hi a, ahih hangin akigelhna mun kibang lo hi (lungtang) satak tungah kigelh-in Pasian in kamciam hi.

11. Hehpihna nuai-ah upna tawh om ih hih manin Pasian’ thukham zuih ding akul lai mah hiam?

11. Hehpihna nuai-ah upna tawh om ih hih manin Pasian’ thukham zuih ding akul lai mah hiam?


Romans 6:15. Eite pen thukham' uk hiloin Pasian' hehpihna in hong uk ahih manin mawhna i gamta kei ding hi.

Romans 3:31. Tua ahih leh hih upna thu i gen __________ Thukham a phiat ihi hiam? Hilo hi; a kipsak semsem ihi hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Zeisu in thukham palsat a mawhna bawlte mawhna amaisak khitciangin thukham zui ding mah iin hilh kik hi. Zeisu' maisakna thupha a phawk thei te in midangte sangin Zeisu nungzuih ding lunggulh zaw uh hi.

12. Thukham zuihna tawh gupna kingah hiam?

12. Thukham zuihna tawh gupna kingah hiam?


Ephesians 2:8, 9. Note' upna hangin Pasian' hong hehpihna tawh __________ a ngah na hi uh hi. Note' thalawhna hangin a ngah hiloin Pasian' hong piakkhong ahi hi. 9Note' hanciamna tawh a ngah hilo na hih manun na kisialhna ding uh a thu omlo hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian thukham zuihna tawh kuamah in gupna ngah lo hi. Mi khempeuh in alamdang-nasepna ahi Pasian hehpihna bek tawh gupna kingah hi. Akikhel mite leh gupna ngah mite in, Zeisu tungah lungdamna leh itna lahna iin, Ama thukhamte mannopna nei uh hi.

John 14:15. Kei nong it leh ka thukhamte zui in.

13. Pasian thukham zuih nadingin bangin hong lawpsak hiam?

13. Pasian thukham zuih nadingin bangin hong lawpsak hiam?


Romans 13:10. Midangte a it mi peuhmah in amaute tungah __________ bawl hetlo ahih manin itna i neih ciangin Thukham buppi a zui khinta ihi hi.

Matthew 22:37-39. Jesuh in, “Na Topa Pasian na lungsim khempeuh, na nuntakna khempeuh, leh na pilna khempeuh tawh na it ding hi, cihna ahi hi. 38Hih pen a masapen, a lianpen thukham ahi hi. 39A nihna pen a masa mah tawh kibang a, nangma pumpi na it bangin na vengte na it in, cihna ahi hi.

1 John 5:3. Pasian i it ciangin ama thupiakte a zui ihi hi. Eite-a' dingin ama thupiakte zuihding a haksa lua hilo hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Itna in na khempeuh ah hong lawpsak hi. Thukham amasa li te pen Pasian tunga bawl ding te hi a, ih it ciangin a sawlbang kimang nuam hi. Anunung guk te pen mihingte tungah bawl ding te ahi hi. Mi ii it ciangin na asak ding uh kibawl nuamlo hi.

14. Ama thukham zui lopi-in Christian taktak ka suak thei ding hiam?

14. Ama thukham zui lopi-in Christian taktak ka suak thei ding hiam?


1 John 2:3, 4. Eite in ama thupiaknate i zuih leh amah a thei taktak ihihna hong kilang hi. 4Mi khatpeuh in, “Pasian ka thei hi,” ci napi-in a thupiaknate a zuih kei leh tua mi a zuaugen mi hi a, a __________ mi ahi hi.

Dawnna:  ____________________

15. Laisiangtho Lui sunga thukham pawlkhat te Christian te tawh kisai nonlo hiam?

15. Laisiangtho Lui sunga thukham pawlkhat te Christian te tawh kisai nonlo hiam?


Ephesians 2:15. Amah tawh kipawlna hangin minam nihte pawlkhat a __________ dingin minam a dei Jew Thukham leh a ngeinate khempeuh phiatin, eite pawlkhat hong suahin a hong kilemsak hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  He! Zeisu hong si ding hi ci aa limcinna khempeuh singlamteh khitciangin kul nawnlo hi (Colossians 2:13-17). Gan tawh biakna khempeuh kul nawnlo hi. Amah in Pasian tuu tatak tawh kicingsak zo hi.

16. Dawimangpa muhdah diak kua te hiam?

16. Dawimangpa muhdah diak kua te hiam?


Revelation 12:17. Tua ciangin tua numei tungah gulpi heh mahmah a, tua numei' __________ dangte ahi, Pasian' thupiakna zui-in, Jesuh thu-ah kiptakin a om mite a sim dingin kuankhia a,

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian thukham sawm zui-a Zeisu teci panna len pawlpite tungah Satan heh mahmah hi. Bang hanghiam cihleh amaute in mawhnei khat mi siangtho a suah theih nadingin Pasian vangliatna te hilh uh hi.

17. Pasian thukham zuite in bang thupha ngah ding uh hiam?

17. Pasian thukham zuite in bang thupha ngah ding uh hiam?


John 15:11. Note hangin kei ka lungdam theihna ding leh note' lungdamna a cingtaak a suahtheihna dingin hih thute a hong gen ka hi hi.

Proverbs 29:18. Pasian' lamlahna a kizuih lohna __________ gamsung mite pheengtat gawp uh hi. Pasian' thukham a zui mite ahih leh a lungdam uh hi.

Psalms 119:165. Nangma thu a deihte in lungnopna lianpi ngah uh a, amaute a tuksakzo ding bangmah omlo hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian thukham a zuite-in, Lungdamna, kipakna, daihna, leh adang thupha tampi ngah uhhi. Pasian thukham, David in kham sangin manphazaw hi acih pen lamdangsak ding hi lo hi (Late 19:10).

18. A thumang ta suahna ding leh Ama kipakna a hidingin Zeisu tawh itna sungah kilawmtatna na lunggulh hiam?

18. A thumang ta suahna ding leh Ama kipakna a hidingin Zeisu tawh itna sungah kilawmtatna na lunggulh hiam?


Dawnna:  ____________________


Hilhcianna

Laisiangtho sunga zia leh tong te leh Zeisu akibatnate saikakna
Laisiangtho sunga mi hangsante in Zeisu’ zia leh lim bang uh hi. Moses, Joseph, David, leh Solomon te anuntaak zia pawlkhatte in Zeisu nunzia leh a sepzia dingte kimusak khol hi. Amaute nuntaakna honkhat in Zeisu pen Pasian tapa takpi cih hih leitung mite hong hilh hi.

Daniel nuntaakna sungah thukham leh humpi cih thute in zong khalam ah akibatzia uh hong langsak hi. Anuai-a te akibatna te en leng:

• Medo-Persia te in Daniel leh Kumpipa kizopna a hazat manun a panmun panin lakhia nuam uh hi. Daniel 6:3 genna ah, “Kumpipa in kumpigam khempeuh uk dingin koih hi. Tua bangmah iin Jerusalem ah makaite in zong Zeisu pen Pasian tawh akizopna haza iin lakhia nuam uh hi. (John 5:18-20)

• M edo-Persia makaite in Daniel mawhna mu nuam in zui tawntung uh hi (Daniel 6:4). Zeisu zong biakna makaite in amawhna amuhnop manun thukante sawlin akhialhna zong dingin zui sak uh hi (Luke 20:19, 20).

• Daniel galte in amawhna amuh loh manun thangsiah iin amawhna zong tawm uh hi (Daniel 6:5-9). Tua bangmah iin siampi liante leh laitheite in zong Judah Iscariot khutzat iin Zeisu zong uh hi (Luke 22:2-6). Ahi zongin Pilat in mawhna ka mu kei hi ci-in pulaak hi (John 19:4).

• Daniel Humpi thong sungah a koih khit uh ciangin, suangtumpi tawh siin iin kumpipa seal tumsak uh hi (Daniel 6:16, 17). Zeisu zong ahan suang golpi khat tawh siin uha, kumpi seal mah tawh tum iin ciamteh uh hi (Matthew 27:58-60, 65, 66).

• Daniel leh Zeisu anih un mawhna neilo iin lei kuahawm sungpan in hong pusuak khia kik tuak uh hi (Daniel 6:23; Mark 16:5, 6). Laisiangtho sungah adang Zeisu nuntaakna tawh kibang saikak theih ding na mu thei lai hiam?