Lesson 20Nebuchadnezzar kumpipa in Jerusalem simgawp-a azawh ciangin Judah mi tul tampite manin Babylon gamah ciahpih hi. Kumpipa in a nasempa, Ashpenaz, kiangah ih galmat Jews mite lak panin khangno pawlkhat kumpipa na asem thei dingin kumpi-inn ah kum thum sung kampau leh Babylon pilna asin ding teelkhia in aci hi.
Daniel, Hananiah, Mishael, leh Azariah hih tengin Ashpenaz lungsim la ahih manin kumpi-inn ah kipaipih hi. Ahih hangin tua lai ah buaina khat om hi. Khangnote neek dinga kibawl ante lakah Pasian in a phalloh neek loh ding tampi tak na om hi.
Lungdam loh meel pua hetlo takin, Daniel in amah leh alawm teng thumneek leh dawn dingin anteh singgah akipiak nadingin ngen hi. Acil-in kumpi nasempa in angetna sang lo a, “Tua bang tawh na cii uh dam kenteh” cihsan hi. “Na cii uh na leh kumpipa in kei hongdawm kenteh,”ci hi. Ahihang Daniel in kamzol tawh ngen veve a, tua leh ni 10 sung bekbek hong en in, ka cidamna uh
nong muhdan kumpi-an ane khangnote tawh hong enkak in ci-in thum hi.
Hong kithukim uha, ni 10 sung Hebia khangno li te in tui leh anteh singgah bek hong ne uh hi. Ni 10 hong cin ciangin, Daniel leh alawmte thum, “kumpi an nete sangin cidamzaw uh a, a ci a sa uh a hoihzaw hi.” Daniel 1:15.
Kum thum khitciangin hih khangno li teng Kumpipa Nebuchadnezzar in apilna uh hong sit a, Babylon gam mipil khempeuh te sangin azah sawm iin pilzaw hi ci-in kipulak hi. Daniel kum 100 ta'angbang nungta hi ci-in laisiangtho in gen hi. Bang hangin Daniel leh alawmte hizah takin pilin, cidam iin, khansau uh hiam?
1. Akipatcil a mihingte neek dinga Pasian in agel sak bang hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Hih munah mikang lai a, “meat” acih pen sa cihna hilo-in “an” cihna hi.2. Adam leh Eve hong mawh khit uh ciangin Pasian in neek ding an bang te piakbeh hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Akipatcil a mihingte an dinga hong kipia pen singgah, tang[vamtang, mimtang, kawlkai], singgahtang te ahi hi. Adam leh Eve hong mawh khitciang, nuntaakna singkung nekha nawnlo-in mehteh mehgah an dingin Pasian in piakbeh hi.3. Ih pumpi cidam ding Pasian in a lunggulh hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Ih pumpi cidamna pen Pasian adingin thupi mahmah hi ci-in Laisiangtho in hong hilh hi. Zeisu in thuhilhna iin hun azat zahmah damsakna in zong zang hi. Ih khansauna ding leh ih cidamna dingin ih zuih theih ding Laisiangtho hong lamlakna pawlkhat om hi.4. Pasian in Isreal te kiangah Ka thumang-a Keima na nasep uh leh na natna te uh note kiang pan Ka lakhia ding hi ciin kamciam hi. Pasian in a kamciam bangin asem hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Ngaihsun leng! Pasian mite in khapsa gam azuat lai un, a minam bup un khat beek cina lo beklo-in a thazawngkhal zong omlo uh hi.5. Bang hangin ih cidamna Pasian adingin thupi mahmah hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Pasian in ih pumpi pen asiangtho Ama teenna dingin hong deih hi. Tua manin, eite in ih pumpi bup Ama hong teenna dingin kibawl kul hi.6. Cidam taka nuntaak theihna dinga ahoih Laisiangtho thukhun in bang hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Nuntaakna ah ih kikep siam ding kisam hi, tua hileh ih ngeina—ih neek leh ih dawn te nangawn in—Pasian min thangsak ding hi.7. Christian te in zuu adawn huai hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Zuu dawn ding Laisiangtho in phal hetlo hi. Laisiangtho sunga “zuu” cih kammal pen akikhamthei leh akikhamthei lo leenggah zuu anih in agen khawm hi. Tuhun a singgah atui-a gawi “cider” te dan hi . Paunak 23:29-32 sunga Laisiangtho gen pen akikhamthei zuu hi a, Pasian in et ding zong phal lo hi! Christian te dawn ding zuu in “akibilh lo zuu,” akikhamthei lo, lenggah tui khum te ding ahi hi. Isaiah 65:8 Leenggah zuthak in leenggah bawk ah om hi.8. Ama pumpi anin sak te Pasian in bang cih ding hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Ih khan hong tomsak thei, ih pumpi hong siasak thei, a cidam huailo nate limlim pelh ding ahi hi. Sihna ciang ding tunna in zong ei leh ei kisuamlupna mah ahi hi. Cihnopna ah zatui hoih lo zatna (tobacco cih nam te limlim) leh dawn theih tui nam tuamtuam te ah akihel ih pumpi asiasak caffeine om te dawna zong ahi hi. Pasian biakinn ahi a pumpi siasak hicih thei napi-a azang teitei te Pasian in ka susia ding hi ci hi.9. Pasian in neek dinga aphal ganhing bang nam te hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Na khempeuh baihlam taka ih khentel theih nadingin Pasian in anungta ganhingte khempeuh nam nih bekin khen a, asiang leh asiang lo-in khen hi. Asiangte pen nektheih ding hi ci a, asianglo te pen neek ding hong phal lo hi. Nawine ganhingte lak ah asiangte theihtheih nadingin thu nih hong pia hi. (1) khecin kaa ding (2) eknel haii ding ci hi. Gentehna, vok in khecin akat hangin eknel haii lo ahih manin siang lo hi.10. Tui sunga om bang ngasa nam te siang hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Ngasa pen atam zaw siang hi. Ahi zongin ngami, ngazol, ngagul, ngatheiba, dualdap, kaikuang, ai leh sumkuang te siang lo hi. Tui sunga anungta te lakah lip leh phe aneikhawm lo te peuhmah neek dingin siang lo hi. Gentehna, uiphuk, ukeeng, liit leh adang tuamtuam te.11. Vasa lakah bang te siang lo hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Siampi Laibu 11 sunga hong gen vasa te lakah sa sial ne vasa nam, mu nam, leh ngasa ne nam te khempeuh siang lo hi. Ahi zongin neek ding lei pan-a piang te pan an azong ak, sai-aak, vamim cih nam te khempeuh siang hi.12. Ganhing siang leh siang lo cih te Moses thukham sunga kihel, singlamteh tungah abei hilo hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Hilo! Pasian in Piansakcil pek pan-a ganhing asiang leh asiang lo a khensa ahi hi. Noah in tembaw sungah asiang kop sagih leh asiang lo kop nih ta alutsak nadingin thu kipia hi. Hih pen Moses thukham om ma pekpek hi.13. Pasian in an sianglo neek pen thu palsatna lianpi hi aci hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Cimah hi! Laisiangtho in ih telkhialh loh nadingin kitel takin hong hilh hi. Nih veina hong pai ciangin Topa in Ama kammal Laisiangtho phal loh lam thei napi-a voksa leh an siang lo ane te susia ding hi.14. Christian tading ahoih cidamna ding thulaigil in bang hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: ki-uk, kisek cih khiatna in hong siasak ding te pelhna leh ahoih ading kipuahna, kikepna cih te ahi hi.15. Laisiangtho gen cidam nading thukhamte tudongin akizang lai mah hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Tuma kum tul tampi lai a, Pasian in amite tunga apiak cidamna thukham pen tudongin mipilte in mu kim zo nailo lai uh hi. Tu mahmah iin cidamna thukham zuihna ii amanphatna bangzah takin lian hiam cih ih phawk kha hiam!16. Vantungah mite in gan go iin sa ane ding uh hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Adam leh Eve in mawhna hanga ataan uh nate khempeuh, neek leh dawn mehteh mehgah neekna akipan, Pasian in Ama kumpi gam thak ah hong piakik ding hi. Tua munah gangawhna, sa neekna cih te lei thak ah om nonlo ding hi.17. Pasian lungdam nadingin ka neek leh ka dawn bangci khel ding ka hi hiam?
_____ Dawnna
Phawk Ding: Pasian hong piak cidamna thukham man ding ih khensat ciangin, Amah in a kha thak ei sungah hong guang dinga cidam sitset a ih nuntaak zawh nadinga akisam tha hong hi ding hi (John 1:12).18. Daniel leh alawmte in Pasian’ cidamna thukham azuih manun Pasian in pahtawi hi, tua pen Christian nuntaak ah a thupi mahmah ahi hi. Pasian’ kammal sunga cidamna thulaigil zui dingin na pumpi asiangtho biakinnpi ahi Ama Khasiangtho teenna dingin na lunggulh hiam?
_____ Dawnna