Endor a Dawikamsangnu

Endor a Dawikamsangnu Lesson 9

Kumpipa Saul pen galte in umcih ahih manin a ngaihsutna teng bei-in laulua iin aci hong ling gawp hi. Philistine galkap tampite in athanem mahmah Isreal galkapte hong umcih uh hi. Kamsang Samuel hinglai hileh bangcih ding cih hong gen mah ding hiven ci-in Saul kumpipa in ngaihsun hi. Ahih hangin kamsangpa lah asih zawh sawtnai hetlo hi.

Kumpipa in lungkham mahmah a, thudottheih ding kamsang ahi zongin, siampi khat ahi zongin om leh ut mahmah a, ahih hangin Pasian in bangmah gen lo hi. Saul in aneu lai-in Pasian phawk iin kinaizaw hi. Ahih hangin kumpi hong suah ciangin kiphatsakna leh kiliatsakna tawh Pasian thute nial-in langpan hi. Khat vei bang siampite khua ah pai-in siampi khempeuh leh amite avekpi iin thatlum khin hi. Saul kumpipa in a tawntungin Pasian nial ngitnget iin tu-in alungkham man bek iin aphawk tawh akibat hangin, Pasian in dawng nawnlo ding hi.

“Tua ciangin Saul in a nasemte kiangah, Ama kiangah pai-in ama tungpan thu ka dot theihna dingin vankahthei numei khat kei adingin hong zonsak un, aci hi (1 Samual 28:7). Pasian in amite kiangah teltak iin gen a, cikmah hunin vankahthei, aisan theite cikmah hunin thudong kei un, ci-in thupia hi (Siampi 19:31; 20:27), ahih hangin Saul in hih athupi mahmah Pasian thuhilhnate thupi simlo iin neu ngaihsut lel hi.

Endor a vankahthei nu, mi sisate tawh kiho thei akici nu mu dingin Saul kumpipa in amel sel-in hong paita hi. Saul in tua numeinu kiangah Samuel hong sapsak in ci-in gen hi. Asap mah bangin kamsangpa Samuel kineih khat hong pai-in kumpipa kiangah lamet om hetlo ding thu hong gen hi. Tua thu pen zingciang iin nang leh na tapa thumte in gal sungah na si ding uh hi, cih thu ahi hi.

A zingciang iin Philistinete in Saul tate thum that pah uh hi. Kumpipa ahih leh lamet om nawnlo dingin hong liam a, ama namsau bul lei ah phut-in atungah amah puksuk in hong si hi (1 Samuel 31:2-4). Vankahnu tungtawn-a thu gen pa kua ahi hiam? Pasian kamsangpa thokik-a gen maw? Ahih keileh khagilote kamsangpa kineih maw?
1. Saul in amuh kamsang Samuel takpi mah ahi diam?

1. Saul in amuh kamsang Samuel takpi mah ahi diam?


Kumpi Masate 22:22. Topa in ama kiangah, ‘Bang lam tawh zol ding na hi hiam?’ a ci hi. Amah in, ‘Keimah __________, ama kamsangte khempeuh sungah a zuau kha ka va hi ding hi,’ ci hi. Tua ciangin amah in, ‘Nangmah in amah a va zol ding na hi a, nangmah in na zo ding hi; paikhia in la tua bangin va hih in,’ ci hi.

Maangmuhna 16:14. Tuate pen dawite' kha hi a, na lamdang a bawl uh hi. A Vanglian Pasian' Ni hong tun' ciangin gal a do dingin leitung gam khempeuhah a om kumpite a kaikhawm dingin a kuankhia uh hi.

Dawnna:  ____________________

2. Mihingte tawh kiho thei dingin misi sate hong pai thei mah hiam?

2. Mihingte tawh kiho thei dingin misi sate hong pai thei mah hiam?


Job 14:21. Amah a pahtawi dingin a tapate hong pai ta leh zong amah gimlua ahih manin bangmah phawkzo nawnlo a, a tapate mindai ta leh zong bangmah phawkzo nawnlo hi.

Thuhilhna 9:5, 6, 10. A hing laite in a si ding ahihlam uh thei a, a sisate in bangmah thei nawnlo uh hi. A sisate in thaman bangmah nei nawnlo uh a, amaute kiphawkkha nawnlo hi. 6Amau-a' dingin itna, __________, hanciamna cihte om nawnlo a, leitunga om nate khat beek theikha kik nawnlo ding uh hi. Na mai-ah sep ding a om khempeuh, na tha neihzah tawh sem in. Bang hang hiam cih leh
na zuat ding sihna gamsungah nasepna leh thungaihsutna, pilna leh theihna cihte omlo hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Hilo! Laisiangtho in teltakpi iin honggen hi. Misite in hihtheih neilo a, hih leitung aa thupiangte khat beek theilo hi.

Late 115:17 Misite in Topa phat lo uh hi.
Late 6:5 Sihna ah bangmah phawktheihna omlo hi.
Job 7:10 A inn ah amah hong ciahkik nawnlo ding hi.
Isaiah 38:18 Asite in nang hong phat theilo uh hi.
Late 146:4 Tua ni mah iin ama ngaihsutnate beita hi.

3. Sihna tawhtang kua in nei hicih Mangmuhna in hong gen hiam?

3. Sihna tawhtang kua in nei hicih Mangmuhna in hong gen hiam?


Maangmuhna 1:18. a nungta mipa zong ka hi hi. Kei ka si ngei hi. Ahi __________ tu-in hong en in, a nungta tawntung ka hi hi. Sihna leh misite omna gam keima khutnuai ahi uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Zeisu bek in sihna kong honna tawh nei hi ci-in Laisiangtho in teltak iin honggen hi. Tua manin sihna tawh kisai iin laisiangtho ih dawngsak ding hi.

4. Pasian in mihingte hong bawl cil-in bang hongci bawl hiam?

4. Pasian in mihingte hong bawl cil-in bang hongci bawl hiam?


Piancilna 2:7. Topa Pasian in leilak pana leivui tawh mihing bawl a, a nak sungah __________ hu sang suk hi. Tua mi pen leitung __________ a nei mihing hong suak pah hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Pasian in mihing abawl lai-in, (1) Leivui tawh bawl a, (2) Nak ah nuntaakna hu thunsuk hi. Tua ciangin mihing in anungta kha hong suak hi.

5. Mihing asih ciangin bang piang hiam?

5. Mihing asih ciangin bang piang hiam?


Thuhilhna 12:7. I pumpi, lei suakkik ding a, i nuntakna a hong pia Pasian' kiangah i kha __________ ta ding hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Mi asih ciangin piancil lai a, Pasian hongbawl aa tegel kikhen kik cihna hi. I pumpi leisuak kik aa, ih kha (ih dik) huih pen hongpia Pasian kiangah ciahkik hi. Laisiangtho in teltak iin hong hilh aa, Pasian kianga ciahto kha ihcih pen ih dik huih bek hi ci-in teltak iin hong gen hi (James 2:26; Job 27:3, Job 33:4). Late 104:29, 30 ah “Ahuih dik uh nalak khiatsak aa amaute siin leisuak uh hi. Nangmah in nahu nasan khiat ciangin amaute akipiangsak hi.”

6. Misite asih khitciangin koi ah pai hiam?

6. Misite asih khitciangin koi ah pai hiam?


Job 21:32. Migilopa a kivui ciangin a hankhuk kicing a,

Johan 5:28, 29. Hih thu ka hong gen ciangin __________ kei un. Han sungah a om misi khempeuh in ama aw za-in, han sung panin a hong paikhiat uh hun hong tung ding hi. A gamtat hoih mite pen a nungta tawntung dingin hong thokik ding uh a, a gamtat siate ahih leh mawhsak thukhenna a thuak dingin hong thokik ding uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Mimawhte leh midikte anih un si tuak uh a, akibangin haan ah lum tuak uh hi. Zeisu sapna aw hong zak uh ciangin thaman ngah ding ahihkei leh daan thuak dingin haan pan hong thoto tuak ding uh hi.

7. Laisiangtho in Kumpi David in gupna ngah ding hicih honglak hi. Tun vantungah aom hiam?

7. Laisiangtho in Kumpi David in gupna ngah ding hicih honglak hi. Tun vantungah aom hiam?


Sawltak Tangthu 2:34. David pen vantungah a kahtohloh hangin amah in, ‘Topa in keima Topa kiangah: Na khe nuai-ah na galte kong koihsak matengin ka taklamah na tu in, ci-in gen hi,’ ci hi.

Sawltak Tangthu 2:29. __________ aw, note' theihdingin i pupi David' thu a teltakin kong gen ding hi. Amah si-in kivui a, a han zong tu mahmahin eite kiangah omlai hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Omlo! Nungzui Peter in teltak iin hong gena, ih pu David si-a kivui hi, vantung kahto nailo hi. Tua banah Hebrews 11:32-40 sungah teltak iin hong gen in ah, khang tawntunga misiangte sikhin uha, thaman kipia nailo hi, amaute akibangin thaman kipia ciat ding hi (aneu 39,40).

8. Pumpi bek sithei-a kha pen sitheilo mah hilo hiam?

8. Pumpi bek sithei-a kha pen sitheilo mah hilo hiam?


Ezekiel 18:4. Mi khempeuh keima-a' hi a, pate ahi a, tate ahi zongin keima-a' ahi hi. A mawh mipa bek si ding hi.

Job 4:17. ‘Pasian' mai-ah mi khatpeuh paubaang loin omzo ngei ding ahi hiam? Amah a Bawlpa' mai-ah sitbaang loin omzo ngei ding ahi hiam?

Timoti Masa 6:15, 16. Kumpite' Kumpi, topate' Topa, thupha ngahin amah bek a lianpen ahi Pasian in hun a sak khatpeuh ciangin Jesuh hong kilangsak kik ding hi. Tua i Pasian bek mah a si theilo hi a, khuavak pha mahmah sungah om ahih manin kuamah in a kiang neh theilo hi. Kuamah in amah mu ngeilo a, zong mu theilo hi. A __________ amah kipahtawi hen la, vanglian tawntung ta hen. Amen.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Eite in asithei kha ih hihi. Mihingte asithei ahi hi. Pasian khat bek sitheilo om hi. Asitheilo mihingte kha ci-in Laisiangtho mun khat beek ah omlo hi. Asitheilo kha cih pen mihingte phuahtawm hi.

9. Midikte banghun ciang sihtheihlohna kipia ding hiam?

9. Midikte banghun ciang sihtheihlohna kipia ding hiam?


Korin Masa 15:51-53. Kuamah kim in a theihloh thusim khat na ngai un. Eite khempeuh a si khin ding ihi kei a, thakhatthu-in a kikheelvat ding ihi hi. Peengkul nunung hong gin' ciangin __________ kikal sungin i kikheelpak ding hi. Bang hang hiam cih leh peengkul hong gin' ciangin misite a sithei nawnlo dingin hong tho ding a, i vekpi-in i kikheel ding hi. A muatthei pumpi pen a muattheilo pumpi-in hong kikheel ding a, a sithei pumpi pen a sitheilo pumpi-in hong kikheel ding hi.

Thesalonika Masa 4:16. Pasian' thupiakna awging lianpi, vantung mi mangpa' thugenna, leh Pasian' peengkul hong ging ding a, vantung panin Topa mahmah hong paisuk ding hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Thawhkik ni ciangin midikte sithei nawnlo ding hi. Migilote sitheilo cih omlo ding hi.

10. Laisiangtho in sihna pen banghi ci phapha hiam?

10. Laisiangtho in sihna pen banghi ci phapha hiam?


Johan 11:11, 14. a nungzuite kiangah, “I lawmpa Lazaras ihmu zo hi. Ahi zongin amah a phong dingin ka pai ding hi,” a ci hi. 14Tua ahih manin Jesuh in a teltakin gen a, “Lazaras si khinta hi.

Matthai 27:52. __________ zong kihong a, Pasian' mi a sisa tampite zong kithokik sak hi.

Samuel Nihna 7:12. Na pu na pate' kiang na zuat ni ciangin, nangma sung panin hong suakkhia ding na tapa nangma nungah ka khangsak ding a, keimah in ama kumpi gam ka kipsak ding hi.

Thesalonika Masa 4:14. Jesuh si-in thokik hi, ci-in i up mah bangin Pasian in Jesuh hong paipih kik ciangin amah umin a si mite zong hong tonpih ding hi, ci-in i um hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Sihna pen Laisiangtho in ihmutna ci hi. Sihna in khuaphawkna neilo a, minute 15 leh kumtul sawtna kibang ding hi. Misite han sungah ihmu hi uha, Zeisu hong pai a aphot ciangbek un hong thoto kik ding uh hi. Misite in kha nei uha, vantungmite bang in kihopih thei, ahih keileh misiangthote kha bangin kisam thei kihopih thei cih thuhilhna pen Laisiangtho sungah omlo hi.

11. Aisan siam, mitphial bawlte, dawi siampute in misite tatak hopih theilo uh hi. Tua ahih leh amau kihopihte kuate hiam?

11. Aisan siam, mitphial bawlte, dawi siampute in misite tatak hopih theilo uh hi. Tua ahih leh amau kihopihte kuate hiam?


Maangmuhna 16:14. Tuate pen dawite' kha hi a, na lamdang a bawl uh hi. A __________ Pasian' Ni hong tun' ciangin gal a do dingin leitung gam khempeuhah a om kumpite a kaikhawm dingin a kuankhia uh hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Vantungmite in leitungmite huh ding “sawltak nasem ding khate” ahi uh hi (Hebrews 1:14). Satan tawh vantung pan akihawlkhia vantungmite zong kha mah hi veve uh a (Mangmuhna 12:7-9) Lim leh na lamdang bawl aa mite akhemden kha gilote ahi uhi (Mangmuhna 16:13, 14). Amaute in lim leh na lamdangte zang uhhi (2 Thessalonians 2:9), vantung pan leitung dong in mite muh iin meikuang akiasakte ahi uhi (Mangmuhna 13:13). Misi kha sam theite in misi ii kha hi acih uh hangin tuate pen Satan tawh vantung pan akiasuk kha gilote ahi uh hi (Isaiah 8:19, 20).

12. Misite in a hinglai kha nei hi ci aa ih upding banghang iin Satan in deih hiam?

12. Misite in a hinglai kha nei hi ci aa ih upding banghang iin Satan in deih hiam?


Matthai 24:24, 25. Bang hang hiam cih leh Khrih a __________ leh kamsang a __________ hong piang ding a, ahih zawh leh a teelsa mite nangawn a khemna dingun lim leh na lamdang lianpipi hong bawl ding uh hi. A hun ma-in hong genkholkhin ka hih manin limtakin kidawm un.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Satan zuauphuahna masa penpen in, “Na si takpi kei ding hi,” cih hi Piancil 3:4. Amah in mihingte asih hangin hinglai veve hi cih aup ding uh adeihluat manin, vantungmite, misiangthote bang, kamsangte bang, makaite bangin, kibawlthei a, ataang vantungmite bangin zong kibawlthei hi ( 2 Corinthians 11:13-15). Tuabang in mi awn tampi khemzo hi. Tua bang a khemna pen “Sikha hopihna” kici hi. Tua in tawphah nih nei a (1) Misite in kha nei cih leh (2) Utleng zong kisam iin kihopih thei cih ahi hi. Hih thu pen Satan khutzat lak ah alian penpen ahi hi. Tuhun mahmah iin zong leitung mite khempeuh phial in um uh hi. Endor a nupinu in Samuel sam thei hi hetlo hi. Samuel akibawl khagilo khat amu ahizaw hi.

13. Satan in khagilote azatna tawh ni nunungni ciangin bangzahta iin gualzo ding hiam?

13. Satan in khagilote azatna tawh ni nunungni ciangin bangzahta iin gualzo ding hiam?


Maangmuhna 18:23. Na sungah meivak taang zong kimu nawnlo ding a, a kiteng nungak leh tangval a lungdamte' awging kiza nawnlo ding hi. Bang hang hiam cih leh na sumbawlte, leitungah a thahat pen hi a, na ai tawh leitung mi khempeuh na khem hi.

Maangmuhna 18:2. Amah nakpi takin kiko a, “A Lian __________ khuapi kicim, kicim! Tu-in dawite' kua suak khinta-in, kha gilote' omna suak khinta a, a kihhuai, a muhdahhuai vasa namkim in omna-in neita uh hi.

Maangmuhna 12:9. Tua ciangin tua tanglai gulpi, Dawimangpa ahih kei leh Satan a kici, leitung mi khempeuh a khempa pen a vantung mite tawh leitungah kilawnsuk hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Satan in khagilote zanga nalamdang abawlna tawh, leitungmite khempeuh phial khemzo ding hi.

14. Hih khagilo tawh kipawlte Pasian in bangcih hiam?

14. Hih khagilo tawh kipawlte Pasian in bangcih hiam?


Siampi Laibu 20:27. “Numei ahi a, pasal ahi zongin van a kah a, ai a saan leh kithat ding a, suang tawh amaute kidenglum ding hi. Amau' sihna amau mah ngawh ding ahi hi,” a ci hi.

Timoti Masa 4:1. Nidang ciangin a upna panun mi pawlkhat pialin, zuauthu gente leh dawi thu a kigente a zuihna ding uh Kha Siangtho in teltakin a gen hi.

Efesa 5:11. Khuamial gamtatna, bangmahin a kimanglo nasepnate su vet kei un la, tua bang gamtatnate a hoihlohna pholak zaw un.

Galati 5:19-21. Tu-in mihing pianzia hong kitel a, tuate pen: Numei tawh mawhna, thangtatna, lanluat mana khialhna, 20milim biakna, mi bumna, kilangbawlna, kitotna, hazatna, hehna, huaihamna, kikhenna, pawltuam lungsim neihna, 21en'na, zukhamna, leh biakna pawi-ah zukhamna-a kipan adangdangte ahi hi. A beisa hunah ka hong __________ bangin tu-in ka hong genkikin-ah: Hih bangin a gamta mite pen Pasian' Ukna sungah omkha hetlo ding hi.

Maangmuhna 21:8. Ahi zongin a meidawite, a lehtatte, a lampialte, mi thatte, a paktatte, aisante, milim biate, leh zuaugente omna ding mun pen sihna nihna ahi kat a kikhulna meiphualpi kuang sung ahi hi,” a ci hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Moses kiangah zong Pasian in tua bang sikha hopihtheite, that in ci-in sawl hi. Tuhun in zong tua bang sikha hopihtheite cilesa nasepna hi a, tua bang mite kisusia ding hi. Tua bang sikha hopihna tawh akisawh ciaute nangawn upna pan pia

15. Pasian in Ama mite bang piak ding kamciam hiam?

15. Pasian in Ama mite bang piak ding kamciam hiam?


Filippi 3:10-11. Jesuh Khrih thei-in, ama thawhkik bangin __________, kei zong sihna panin hong hingsak kik ding hi, ci-in ka lametna hangin ama thuak bangin thuakin, sihna-ah zong amah tawh ka kibat ding ka utpi pen ahi hi.

Dawnna:  ____________________

Phawk Ding:

  Zeisu sihna pan athawhkik mah bangin eite zong tua vangliatna mah tawh a nungta dingin hong ciamzo hi. Manpha si! Man piakloh, eite in bangci bangin tua hong kipia genzawhloh vangliatna taan mawk ding ihi hiam? A hangin Zeisu in eite hong it a, dawi gilo nalamdangte pelh a Pasian gam ading ih kisap Ama vangliatna ngah nadingin ih kigin ding hong genkhol zo hi (Philippians 1:6).

16. Pasian in leitung khempeuh avek in uk hi. Nang nuntaakna zong avek-in hong uksak leh na ut mah hiam?

16. Pasian in leitung khempeuh avek in uk hi. Nang nuntaakna zong avek-in hong uksak leh na ut mah hiam?




Dawnna:  ____________________


Supplemental Study

Singlamteh tungah Gutapa
Zeisu in singlamteh tunga kikhai gutapa kiangah Luke 23:43 sungah, “Ken a maan takpi kongcih inah, Tuni iin nang tawh Paradise ah ih omkhawm ding hi” acih ciangin tua ni mah in aom pah dingmah acihna ahi hiam? Dot nop huai hi. Zeisu tua ni mah iin vantung akahto mah hiam?

Laisiangtho in tua bangin genlo hi. Athawhkik ni zingsang iin Mary in han ah amuh lai-in, “Hong lawng kei in banghang hiam na cihleh, ka Pa kiangah ka kahto nai kei hi” John 20:17 ah ci hi. Zeisu Sunday ni zingsang dong vantungah a Pa kiangah kahto nailo ahih mawk leh, Friday ni-in bel vantung kahto lo ngel hicih teltak iin ih thei hi.

Tua bang ahih leh bang dinga Zeisu in Tuni iin nang tawh Paradise ah ih omkhawm ding hi ci hiam? Hih Laisiangtho thak pen Greek tawh kigelh hi a, laigualhzia (punctuation) neilo uh hi. Tua manin Laisiangtho tei masate in coma koih nading mun ah koih khalo ahih manin laigual khempeuh kilamdang zo hi. Na um-a na um kei zongin, coma khat bek in laigual khempeuh kilamdangsak zo hi Luke 23:43 sunga Topa kammal pen hibang ding ahizaw hi. “Amantakpi kongcih inah tuni-in, nang tawh Paridise ah ih omkhawm ding hi.” ding hi a, ahi zongin, "Aman takpi kongcih inah, Tuniin nang tawh Paradise ah ih omkhawm ding hi" ci-in kigelh ahihman hi.

Zeisu gen nopna ah, Tuni-in mi khempeuh alungkia uh zongin, tuni-in Kumpipa ding leh Topa tawh ka kibang kei zongin, Tuni-in ka nungzuite in hong taisan khin zongin, Tuni-in, ka khut siktukkilh tawh hong kikhen zongin, nang hong hon thei lai ing acihna ahi hi. Khat vei ni ciangin gutapa leh Zeisu aum mite khempeuh hong thokik ding uha, Zeisu tawh Paradise ah omkhawm mah ding uh hi.

Laisiangtho sungah "Kha” cih leh “Hu” te in bang acihnopna hiam?
Job 27:3 sungah “Kha” leh “Hu” pen a kibanglian iin gen hi. Job in hong gen lai na ah, hih “kha” leh “hu” pen ka nak ah ka dik laisiah ci hi. Pasian in Adam abawl lai-in tua “Hu” pen anak sungah na thunsak hi (Piancil 2:7). Tua manin mihing asih ciangin akha apia Pasian kiangah ciahto acih pen “nuntakna hu” ahi hi. Mihing pumpi bang hilo hi. Mi asih ciangin mihing pumpi bangkhat Pasian kiangah ciahto cih pen Laisiangtho sung mun khat beek ah omlo hi.

Mi asih ciang a “Kha = nuntaakna (Soul)” koilai ah pai hiam?
Piancil lai-in “Kha=nuntaakna” bawl nading vanh nam nih kisam hi—tuapen pumpi leh huih ahi hi. Tua tegel hong kigawm masiah “Kha=nuntaakna” hong om theilo hi. Sih ciangin zong tua nam nih tegel hong kikhenkhia uh hi. “Pumpi” pen leivui hong suak a, “Hu” pen Pasian kiangah ciahkik hi. “Kha= nuntaakna” pen koimah pai lo a, om nawnlo hiziau lel hi.